مهدویت از دیدگاه اهل سنت

سخنران : حجت الاسلام شکوری امام جمعه و مسئول حوزه هاي علميه خوي

مشتركات فريقين در مهدويت :
 

لازم به يادآوري است كه در ميان ديدگاه هاي دانشمندان شيعه و اهل سنت در ارتباط با موضوع مهدويت مشتركاتي وجود دارد و نوع اين اشتراكات به احاديث وارده بر ميگردد از آن جمله است:
1- در ارتباط با نسب امام عصر (عج)
2- در خصوص ويژگي ها و شمايل آن بزرگوار
3- در زمينه علائم و نشانه هاي ظهور آن حضرت
4- در مورد خصوصيات و شرايط حاكم بر جهان هنگام ظهور ايشان
5- تبيين برخي از حوادث و رويدادهايي كه در آن زمان به وقوع خواهد پيوست

توضيحات :
 

1- در برخي از احاديث فريقين وارد شده است كه آن بزرگوار از فرزندان رسول خدا (ص) مي باشد
 

• ابن ابي شيبهاز رسولخدا (ص) روايت كرده است :
لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الْدَّهْرِ إلا يَوْمٌ لَبَعْثَ اللهُ رَجُلاً مِنْ اَهْلِ بَيْتي يَمْلَأُ ها عَدْلاً كَما مُلِئَتْ جَوراً(1)
اگر از دنيا جز يك روز باقي نماند خداوند متعال يكي از اهل بيت مرا خواهد فرستاد كه زمين را پر از عدل كند همانگونه كه از ستم پر شده است
• ابن ماجه و ترمذيبه نقل از رسولخدا (ص) چنين آورده اند :
اَلْمَهْدِيُّ مِنّا اَهْلَ الْبَيْتِ... ؛(2)
مهدي (عج) از ما اهل بيت است
• از فقهاي شيعه مرحوم شيخ طوسياز رسولخدا (ص) چنين نقل كرده است :
اَلْمَهْدِيُّ مِنْ عِتْرَتي(3)
مهدي (عج) از عترت من است

2- همنام بودن حضرت مهدي (عج) با پيامبر (ص) :
 

در احاديث فراواني از فريقين تصريح شده است كه نام مبارك آن بزرگوار همان نام پيامبر (ص) است و ازجمله شخصيتهايي كه در اين زمينه احاديث مربوطه را مطرح كرده اند عبارتند از :
ابو داوود در سنن خويش ح 4276
صدوق در كمال الدين ج 1 ص 286
طبراني در المعجم الكبير ح 100215
ابن كثير در كتاب الانهاية ص 26
ابن اثير در جامع الاصول ح 7810
سيوطي در الحاوي للفتاوي ج 2 ص 70
متقي هندي در كنزالعمال ح 38655

3- هم كنيه بودن آن بزرگوار با پيامبر (ص) :
 

در برخي از روايات وارد شده كه كنيه امام مهدي (عج) همانند كنيه رسولخدا (ص) و نام آن حضرت مانند نام پيامبر (ص) است.
الف:مقدسي شافعي در كتاب عقد الدُّررچنين آورده است :
پيامبر خدا (ص) مي فرمايد :
يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي اِسْمُهُ كَاسْمِي وَ كُنْيَتُهُ كَكُنْيَتِي(4)
يكي از فرزندان من در آخر الزمان ظهور خواهد كرد كه همنام و هم كنيه من است.
ب:مرحوم شيخ مفيد در نكت الاعتقادية آورده است كه رسولخدا(ص) مي فرمايد :
لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيا اِلاّ ساعَةٌ واحِدَةٌ لَطَوَّلَ اللهُ تِلْكَ السّاعَةَ حَتّي يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنْ ذُرِّ يَّتِي اِسْمُهُ كَاسْمِي وَكُنْيَتُهُ كَكُنْيَتِي يَمْلَأُ الْاَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً كَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً (5)
اگر از عمر دنيا جز يك ساعت باقي نمانده باشد خداوند آن را به اندازه اي طولاني كند كه تا يكي از فرزندان من كه همنام و هم كنيه من است ظهور كند و زمين را پر از عدل و داد كند بعد از آنكه پر از ظلم و ستم شده باشد

4- مهدي (عج) فرزند امام علي (ع) :
 

از جمله مواردي كه در روايات فريقين اتفاق نظر وجود دارد اين است كه آن حضرت از نسل امير المؤمنين (ع) و از فرزندان آن بزرگوار است
الف: سيوطي از طبراني نقل كرده
كه وي با اسنادش از عبدالله بن عمر و او از رسولخدا (ص) نقل كرده كه آن حضرت دست علي (ع) را گرفته فرمود:
سَيَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ هذا فَتًي يَمْلَأُ الْاَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً(6)
ب: مرحوم شيخ طوسي از رسولخدا (ص) چنين روايت كرده است:
...فَعِنْدَ ذلِكَ خُروجُ الْمَهْديُّ وَ هُوَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ هذا وَ أَشارَ بِيَدِهِ إلي عَلِيِّ بْنِ اَبي طالِبٍ(7)
در اين هنگام ، خروج مهدي صورت مي گيرد و او مردي است از فرزندان اين و با دستش اشاره كرد به علي بن ابي طالب (ع)

5- امام مهدي(عج) از نسل فاطمه (ع) است
 

از جمله عناوين وارد شده در روايات هر دو مذهب اين است كه آن بزرگوار از فرزندان حضرت فاطمه(ع) مي باشد
الف: ابن ماجه از ام سلمه نقل كرده :
كه وي از رسولخدا (ص) چنين شنيده است :
اَلْمَهْدِيُّ مِنْ عِتْرَتي مِنْ وُلْدِ فاطِمَةُ(8)
ب: مرحوم شيخ طوسي از امام باقر (ع) چنين آورده است :
اَلْمَهْدِيُّ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ فاطِمَه(9)
مهدي (عج) مردي از فرزندان فاطمه (س) است

6- شباهت آن بزرگوار به پيامبر :
 

تعدادي از روايات فريقين دلالت دارند كه نام آن بزرگوار مانند نام رسولخدا (ص) شمايل و خلق و خوي آن حضرت نيز مانند پيامبر است
الف :ابن حبان از رسولخدا (ص) نقل ميكند :
يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ أهْلِ بَيْتي يُواطِئُ إسْمِهُ إسْمي وَ خُلْقُهُ خُلْقي(10)
از اهل بيت من مردي ظهور خواهد كرد كه هم نام من و خلق و خويَش همانند من است
ب:مرحوم صدوق از رسولخدا(ص) نقل كرده است فرمود :
... اَلْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدي ... اَشْبَهٌ النّاسِ بِي خَلْقاً وَ خُلْقاً (11)

7- ظهور در چهل سالگي :
 

از تعداد زيادي روايات فريقين بدست مي آيد كه آن بزرگوار در سني ظهور خواهد كرد كه از نظر رشد جسمي به سرحد كمال انساني رسيده و تعدادي از اين روايات گوياي آنند كه سن ايشان در حدود چهل و شكل مردي چهل ساله مي باشد
الف: جويني از رسولخدا (ص) چنين نقل كرده است :
...اَلْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدِي اِبْنُ أرْبَعينَ سَنَةً(12)
مهدي از فرزندان من است در سن چهل سالگي
ب: هروي از امام رضا (ع) سئوال مي كند علامت حضرت مهدي (عج) موقع قيام چيست؟
امام (ع) در پاسخ مي فرمايد:
عَلامَتُهُ أنْ يَكُونَ شَيْخَ الْسِنِّ شابَّ الْمَنْظَرْحَتّي أنَ النّاظِرَ إلَيْهِ لَيَحْسَبُهُ إبْنَ أرْبَعينَ سَنَةً أوْ ما دونَها(13)
نشانه قائم ما هنگام خروج اين است كه از لحاظ سن، كهن سال ، ولي از نظر چهره ، جوان مي باشد كه تماشاگر وي گمان مي برد كه او چهل سال يا نزديك به آن است...

ويژگي ها و شرايط ظهور امام (عج) :
 

در برخي از روايات فريقين مطالبي در ارتباط با ويژگي ها و شرايط ظهور آن بزرگوار وارد شده است كه از آن جمله است:

الف : حتمي بودن ظهور
 

1- ترمزي از رسولخدا (ص) چنين نقل مي كند:
لا تَذْهَبُ الدُّنيا حَتّي يَمْلِكَ الْعَرَبَ رَجُلٌ مِنْ أهْلِ بَيْتِي يُواطِئُ إسْمُهُ إسْمِي(14)
يعني دنيا به پايان نخواهد آمد تا آن كه مردي از اهل بيت من كه هم نام من نيز هست بر عرب حاكم شود
2- مرحوم كليني نقل مي كند :
ابان مي گويد :
سَمِعْتُ أَبا عَبْدِاللهِ (ع) يَقُولُ :
لا تَذْهَبُ الدُّنيا حَتّي يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنِّي يَحْكُمُ بِحُكُومَةِ آلِ داوُدَ وَ لا يَسْأَلُ بَيِنَتًا ، يُعْطِي كُلَّ نَفْسٍ حَقَها(15)
از امام صادق شنيدم مي فرمود :
دينا به پايان نمي رسد تا از نژاد من مردي برآيد كه به روش حكومت آل داوود قضاوت دهد و گواه نخواهد ، به هر كس حق واقعي او را بدهد

ب:مشخص بودن محل ظهور :
 

در ارتباط با آغاز ظهور آن حضرت و پيوستن ياران به او و همچنين بيعت كردن مردم با آن حضرت روايات زيادي نقل شده است كه نكته اشتراك همه آنها آغاز ظهور ايشان از مكه مي باشد
1- نعيم بن حماد از رسولخدا (ص) نقل كرده فرمود:
فَيَأْتيهِ عِصابُ الْعِراقِ وَ أبْدالُ الشّامِ فَيُبايِعُونَهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقامَ(16)
دسته هايي از عراق و بزرگاني از شام بسوي او ( مهدي«عج» ) مي آيند و با او در ميان ركن و مقام بيعت مي كنند
2- علي بن ابراهيم قمي از امام باقر(ع) چنين روايت كرده:
وَاللهُ لَكَأَنِي أَنْظُرُ إلَي الْقائِمِ (عج) وَ قِدْ أسْنَدَ ظَهْرَهُ ثُمَ يُنْشِدُ اللهَ حَقَّهُ(17)
گويا من به قائم مي نگرم كه تكيه به حجرالاسود زده و حق را بيان ميدارد

ج: نااميدي مردم :
 

1- ابن ابي شيبه از پيامبر اكرم نقل مي كند :
يَخْرَُجُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي عِنْدَ انْقِطاعٍ مِنَ الزَّمانِ ...(18)
مردي از خاندان من ظهور خواهد كرد آن هنگام كه مردم گسسته از زمان باشند ...
2- نعماني از امام باقر (ع) نقل مي كند :
إِنَّ هذَا الْأَمْرَ آيِسٌ ما يَكُونُ مِنْهُ ... يُنادِي مُنادِ مِنَ السَّماءِ بِاسْمِ الْقائِمِ ...(19)
هنگامي كه نااميدي از فرج ما بيش از هر زماني شد منادي از آسمان به اسم قائم صدا خواهد داد
3- منصور صيقل مي گويد :
خدمت امام باقر (ع) رسيدم و جمعي نيز نزد ايشان بودند به ما رو كرد و فرمود:
... و لا يكون الذي تمدّون إليه أعناقكم إلا بعد إياس...(20)
آن چيزي كه شما انتظار آنرا مي كشيد واقع نخواهد شد مگر بعد از نااميدي
پي نوشت ها :